Эхокардиография (грек. ἠχhone — жаңғырық, жаңғырық + καρδία — жүрек + γράφω — жазу, бейнелеу) - жүректің және оның клапан аппаратының морфологиялық және функционалдық өзгерістерін зерттеуге бағытталған ультрадыбыстық әдіс. Жүрек құрылымдарынан шағылысқан ультрадыбыстық сигналдарды алуға негізделген.
Эндокардит (новолат. endocarditis басқа грек тілінен. ἔνδον "ішінде" + καρδία "жүрек" + itis "қабыну") — жүректің ішкі қабығының қабынуы-эндокард. Көп жағдайда эндокардит тәуелсіз ауру емес, басқа аурулардың ерекше көрінісі болып табылады. Көбінесе стрептококктан туындаған субакуталық бактериялық эндокардит тәуелсіз мәнге ие.
Электрокардиография-жүрек жұмысы кезінде пайда болатын электр өрістерін тіркеу және зерттеу әдісі. бұл кардиологиядағы электрофизиологиялық аспаптық диагностиканың салыстырмалы түрде арзан, бірақ құнды әдісі. Электрокардиографияның тікелей нәтижесі-электрокардиограмма (ЭКГ) алу.
Цианоз, синюха (басқа грек. κυανός қара көк + - ωσις) - қандағы карбгемоглобиннің (HbCO2) жоғары болуына байланысты терінің және шырышты қабаттардың көкшіл түсі. Қанға бояғыштардың түсуіне немесе теріде әртүрлі заттардың жиналуына байланысты көгеру жалған цианоз деп аталады. Шынайы цианоз-гипоксемияның симптомы (жалпы немесе жергілікті). Ол қалпына келтірілген гемоглобиннің капиллярлық қанында 50 г/л-ден жоғары концентрацияда пайда болады (30 г/л-ге дейін). Полицитемиямен ауыратын науқастарда айқын көрінеді, ал анемия кезінде цианоз гемоглобиннің жартысынан көбі қалпына келген кезде пайда болады. Жүрек ауруының жиі кездесетін белгісі-цианоз. Қан айналымы бұзылған кезде цианоз дененің жүректен ең алыс жерлерінде, атап айтқанда саусақтар мен саусақтарда, мұрынның ұшында, еріндерде, жүрекшелерде көрінеді. Цианоздың бұл таралуы акроцианоз деп аталады. Оның пайда болуы қан ағымы баяулаған кезде тіндердің қан оттегін артық қабылдауы нәтижесінде қалпына келтірілген гемоглобиннің веноздық қан құрамының жоғарылауына байланысты. Басқа жағдайларда цианоз жалпы сипатқа ие болады-орталық цианоз. Оның себебі-қан айналымының кіші шеңберіндегі қанның жеткіліксіз артериализациясы нәтижесінде оттегінің ашығуы.
Ашық жүрек хирургиясы —жүрек операциясы, онда жүрек жұмысы (қан айналымы) жүрек-өкпе аппаратымен қамтамасыз етіледі, ал хирургтар осы уақытта бірқатар қажетті манипуляциялар жасайды.
Ультрадыбыстық-адамның құлағынан жоғары жиілікке ие дыбыстық толқындар, әдетте, ультрадыбыспен 20000 герцтен жоғары жиіліктер түсініледі. Ультрадыбыстың болуы бұрыннан белгілі болғанымен, оны практикалық қолдану жақында басталды. Қазіргі уақытта ультрадыбыстық әртүрлі физикалық және технологиялық әдістерде кеңінен қолданылады. Сонымен, ортадағы дыбыстың таралу жылдамдығына сәйкес оның физикалық сипаттамалары бағаланады. Ультрадыбыстық жиіліктердегі жылдамдықты өлшеу өте аз қателіктермен, мысалы, жылдам жүретін процестердің адиабаталық сипаттамаларын, газдардың меншікті жылу сыйымдылығының мәндерін, қатты денелердің серпімді тұрақтыларын анықтауға мүмкіндік береді.
Трикуспидті клапан (трикуспидті клапан) — оң жақ атриум мен жүректің оң қарыншасы арасындағы клапан, оң жақ қарынша систоласы кезінде оң жақ атриумға қанның регургитациясын (кері ағынын) болдырмайтын үш дәнекер тіндік пластинамен ұсынылған.
Стеноз (басқа грек. στενός- "тар, тар") немесе стриктура (лат. strictura — "қысу") - ағзаның кез келген қуыс анатомиялық құрылымының люменінің тұрақты тарылуы. Мысалы, тамырлардың, трахеяның, ішектің, өт жолының, жұлын каналының, бас сүйегінің және т.б. стеноздары бар. Тыртық-склеротикалық процесс нәтижесінде дамитын уретральды люменнің тарылуы-уретраның тарылуы. Көмейдің тарылуы дыбыстың артикуляциясының себептерінің бірі болып табылады. Органның стенозы туа біткен немесе кез-келген жергілікті немесе жүйелік патологиялық процестен туындауы мүмкін — пролиферативті қабыну, ісіктің өсуі, метаболикалық бұзылулар және т.б. стеноздардың диагностикасы рентген және/немесе магнитті-резонанстық томографияны (МРТ) қамтитын емтихан деректеріне негізделген.
Систолалық қан қысымы —қарыншалық систола кезінде артериялардағы қан қысымы.
Рейно синдромы-вазоспастикалық ауруларға жатады, бұл ұсақ терминалды артериялар мен артериолалардың басым қатысуымен ангиотрофоневроз. Ауру жоғарғы аяқтарға, әдетте, симметриялы және екі жақты әсер етеді. Бұл халықтың 3-5% - у, әйелдерде мужчин қарағанда 5 есе жиі кездеседі. Алғаш рет 1862 жылы француз дәрігері Морис Рейно сипаттаған (A. G. Maurice Raynaud) (1834-1881).
Марфан синдромы (Марфан ауруы) — дәнекер тінінің тұқым қуалайтын патологиялары тобындағы аутосомды-доминантты ауру. Синдром гликопротеин фибриллин-1 синтезін кодтайтын геннің мутациясынан туындайды және плейотропты болып табылады. Ауру әртүрлі ену және экспрессивтілікпен сипатталады. Классикалық жағдайларда Марфан синдромы бар адамдар жоғары (долихостеномелия), ұзартылған аяқтары, ұзартылған саусақтары (арахнодактилия) және майлы талшықтың дамымауы. Тірек-қимыл аппаратының мүшелеріндегі тән өзгерістерден басқа (қаңқаның ұзартылған түтікшелі сүйектері, буындардың гипермобилділігі), көру органдарында және жүрек-қантамыр жүйесінде патология байқалады, бұл классикалық нұсқаларда марфанның үштігін құрайды. Емдеу болмаса, Марфан синдромы бар адамдардың өмір сүру ұзақтығы көбінесе 30-40 жылдармен шектеледі, ал өлім аорта аневризмасының бөлінуіне немесе жүрек жеткіліксіздігіне байланысты болады. Денсаулық сақтау дамыған елдерде науқастар сәтті емделіп, қартайғанға дейін өмір сүреді. Тұқым қуалайтын ауру.
Лериш синдромы-аяқ артерияларының облитеративті атеросклерозынан туындаған синдром, оның ішінде үзіліссіз ақсақтық, жамбастың бұзылуы, төменгі аяқтар мен аяқтардың бозаруы.
Дресслер синдромы-инфаркттан кейінгі синдром (немесе Дресслер синдромы) — миокард инфарктісінің басталғаннан кейін 2-6 аптадан кейін дамитын реактивті аутоиммунды асқынуы.
Синдром (басқа грек. συνδρομή" біріктіру, жинақтау"; συν -" c-, Co - "+ δρόμος" жүгіру, қозғалыс") — жалпы этиологиясы мен патогенезі бар белгілердің жиынтығы. Кең мағынада синдром-бұл патологиямен (аурумен) міндетті түрде байланысты емес, қарастырылып отырған құбылыстың пайда болуы мен дамуының бірыңғай механизмімен біріктірілген органикалық байланысты белгілер кешені.
Симптоматикалық артериялық гипертензия-ішкі ағзалардың аурулары аясында пайда болатын артериялық гипертензия.
Симпатэктомия-бұл қолдар мен қолтықтардағы гипергидрозды (шамадан тыс терлеу) емдеу үшін симпатикалық жүйке магистралін резекциялау операциясы.
Симпатикалық жүйке жүйесі (грек тілінен. συμπαθής сезімтал, жанашыр) - ганглия нервтендірілген мүшелерден едәуір қашықтықта орналасқан автономды (вегетативті) жүйке жүйесінің бөлігі. Белсендіру жүрек қызметінің қозуын тудырады. "Симпатикалық жүйке жүйесі" атауын алғаш рет 1732 жылы Якоб Винслов қолданған және бастапқыда бүкіл автономды жүйке жүйесіне сілтеме жасау үшін қолданылған. Кейіннен бұл термин жүйке жүйесінің бір бөлігі ғана деп атала бастады.
Жүректің шығуы-систола кезінде сол жақ қарыншадан қолқаға шығарылатын қан көлемі. Бұл жүректің жиырылу қабілетін бағалаудың маңызды критерийі.
Жүрек гликозидтері-әртүрлі этиологиядағы жүрек жеткіліксіздігін емдеу үшін қолданылатын емдік дозаларда кардиотоникалық және аритмияға қарсы әсері бар өсімдік тектес дәрілік заттар тобы. Олар адам жүрегінің үнемді және сонымен бірге тиімді қызметін қамтамасыз ете отырып, миокардтың өнімділігін арттырады. Үлкен дозаларда бұл заттар жүреками болып табылады.
Жүрек жеткіліксіздігі (лат. Vitium cordis) - миокард функциясының декомпенсацияланған бұзылуынан туындаған синдром. Бұл жасушааралық сұйықтық көлемінің ұлғаюымен және мүшелер мен тіндердің перфузиясының төмендеуімен көрінеді. Бұл синдромның патофизиологиялық негізі-жүрек сорғы функциясының бұзылуына байланысты дененің метаболикалық қажеттіліктерін қамтамасыз ете алмайды немесе оны қарыншалардағы ақырлы диастолалық қысымның жоғарылауы арқылы жасайды. Жүрек жеткіліксіздігі бар науқастардың бір бөлігінде сорғы функциясының бұзылуы болмайды, ал клиникалық көріністер жүрек камераларының бұзылуынан немесе босатылуынан болады. Миокард дисфункциясы (систолалық немесе диастолалық) бастапқыда асимптоматикалық болып табылады, содан кейін ғана жүрек жеткіліксіздігімен көрінуі мүмкін.Жүрек жеткіліксіздігінің қаншалықты тез дамитынына байланысты ол жедел және созылмалы болып бөлінеді. Жедел жүрек жеткіліксіздігі жарақаттармен, токсиндердің әсерімен, жүрек ауруымен байланысты болуы мүмкін және емделусіз тез өлімге әкелуі мүмкін. Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі ұзақ уақыт бойы дамиды және өзіне тән белгілер кешенімен көрінеді (ентігу, шаршау және физикалық белсенділіктің төмендеуі, ісіну және т.б.), олар тыныштықта немесе жүктеме кезінде органдар мен тіндердің жеткіліксіз перфузиясымен және көбінесе денеде сұйықтықтың сақталуымен байланысты.
Жүрек жеткіліксіздігі —бұл гемодинамиканың бұзылуы, жүректің қан айдай алмауынан туындайды және ішкі органдарда қанның тоқырауымен сипатталады.
Жүрек демікпесі-миокард инфарктісі, кардиосклероз, жүрек ақаулары және жүрек жеткіліксіздігімен байланысты басқа аурулармен бірнеше минуттан бірнеше сағатқа дейін тұншығу шабуылдары. Өкпе ісінуінің дамуы мүмкін.
Қанның ұю жүйесі-биологиялық факторлардан тұратын жүйе, оның негізгі мақсаты қан кетуді тез тоқтату болып табылады.
Екінші типтегі қант диабеті — инсулин-инсулиннің салыстырмалы жетіспеушілігінен және тіндердің инсулинге сезімталдығының төмендеуінен туындайтын тәуелсіз қант диабеті.
Тыртық тіні-некроз (миокард инфарктісі) аймағында пайда болатын дәнекер тін.
Рецидив (лат. recidivus — "жаңартылатын")-бір нәрсенің қайталануы (әдетте теріс). Рецидив (медицина) — толық қалпына келгеннен кейін аурудың қайталануы. Қылмыстардың қайталануы-қылмыстық құқықта, қылмысты соттылығы бар адамның жасауы. "Рецидив "(ағылш. Repossessed) - әйгілі комедияшы Лесли Нильсеннің қатысуымен 1990 жылы түсірілген американдық кинокомедия.
Рецепторлар-сезімтал нейрондардың дендриттерінің терминалдарынан (жүйке ұштарынан), глиядан, жасушааралық заттың мамандандырылған түзілімдерінен және басқа тіндердің мамандандырылған жасушаларынан бірігу, олар кешенде сыртқы немесе ішкі ортаның (тітіркендіргіштердің) тітіркендіргіштерінің жүйке импульсіне айналуын қамтамасыз етеді. Кейбір рецепторларда (мысалы, адамның дәмдік және есту рецепторлары) тітіркендіргішті эпителийден шыққан мамандандырылған жасушалар немесе жүйке импульстарын тудырмайтын, бірақ оларды нервтендіретін жүйке ұштарына әсер ететін, медиатордың секрециясын өзгертетін модификацияланған жүйке жасушалары (торлы қабықтың сезімтал элементтері) тікелей қабылдайды. Басқа жағдайларда, рецепторлық кешеннің жалғыз жасушалық элементі-бұл көбінесе жасушааралық заттың арнайы құрылымдарымен байланысты жүйке терминалының өзі (мысалы, Пакини денесі).
Рестриктивті кардиомиопатия-бұл миокардтың қаттылығы бар кардиомиопатияның бір түрі, сондықтан жүрек камераларының қанмен толтырылуы шектеулі. Қан ағымының төмендеуіне байланысты диастолалық дисфункция біртіндеп дамып, жүрек жеткіліксіздігіне әкеледі.
Аристостеноз-хирургиялық кеңеюден кейін жүрек қақпақшасының немесе артерияның қайта тарылуы.
Ренин-ангиотензин-альдостерон механизмі-бүйрек пен бүйрек үсті бездерінің гипотензияға реакциясы, бұл қысымның тұрақты жоғарылауынан тұрады. Механизм ангиотензинді түрлендіретін ферментті белсендіретін ренин өндіруден тұрады. Өндірілген ангиотензин II қысымды жоғарылатады. Ал альдостерон осмостық белсенді заттардың реабсорбциясын арттыру арқылы БЦК-ны арттырады.
Реконструктивті операциялар-органның, тіннің немесе тамырдың қалыпты, анатомиялық тұтастығын қалпына келтіру үшін хирургиялық араласу.
Регургитация (лат. префикс re - - кері әрекет, + лат. gurgitare су тасқыны) - сұйықтықтардың немесе газдардың қалыптыға қарама-қарсы бағытта жылдам қозғалысы, оның қабырғасының жиырылуы нәтижесінде жыныс бұлшықет мүшесінде пайда болады.Регургитацияның ең көп тараған себебі (асқазан-ішек жолында) сфинктердің немесе клапандардың (мысалы, асқазанға кіру және шығу аймағындағы асқазан-ішек жолында) немесе бөлгіш септумдардың (мысалы, жүрек клапандары) немесе органның бұлшықет қабырғасының жиырылуының антиперистальтикалық толқынында. Регургитация рефлюкстен ерекшеленеді (мысалы, гастро-эзофагиялық рефлюкс, сұйықтықтың көрші кеңістіктерге пассивті ағуы), бұл бұлшықеттің белсенді жиырылуының салдары.
Ревматизм (басқа грек тілінен. ῥεμμα," ағын, ағын " — таралу (денеде); сонымен қатар Сокольский-Буйо ауруы) — жүрек қабығындағы патологиялық процестің басым локализациясы бар дәнекер тінінің жүйелі қабыну ауруы. Қазіргі медициналық әдебиеттерде бұл термин бүкіл әлемде кеңінен қабылданған "жедел ревматикалық қызба", бұл Ресейдегі "ревматизм" терминін түсінудің сәйкессіздігіне байланысты. Басқа елдерде "ревматизм" термині периартикулярлы жұмсақ тіндердің зақымдануын сипаттау үшін қолданылады. Жалпы мағынада бұл термин тірек-қимыл аппаратының ауруларын білдіреді.
Дүйсенбі-Жұма — 8:00-17:30